ถั่งเช่าสีทอง
เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง (Cordyceps Militaris)
เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง เกิดจากการเพาะเลี้ยงทั้งดอกและเส้นใยเห็ด โดย เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง(Cordyceps) สายพันธุ์: militaris ซึ่งเป็นเห็ดตระกูลเดียวกับเห็ดถั่งเฉ้าทิเบต แต่คนละเหล่าพันธุ์(Species) เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง เป็นเห็ดที่พบอยู่ทั่วไปในระดับที่มีอุณหภูมิระหว่าง 10-28 องศาเซลเซียส เป็นเห็ดที่มีส่วนประกอบของสารอาหาร วิตามิน เกลือแร่และยาหลายชนิดที่สูงกว่าเห็ดถั่งเฉ้าแท้ๆ คนไทย สามารถการเพาะเห็ดเถ่าชั่งได้เอง เรียกว่า “เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง” ผลงานการวิจัยของ ดร.อานนท์ เอื้อตระกูล ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญอาวุโส(เห็ด) องค์การสหประชาชาติ ปี พ.ศ. 2524-2548
โดย ดร.อานนท์ กล่าวว่า “เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง ก็เหมือนเห็ดถั่งเฉ้าแท้ แต่ไม่ได้เกิดในระดับสูงกว่าน้ำทะเล และมันโตไวกว่า เพาะได้ง่ายกว่ามีสารคอร์ไดซิปิน(Cordycepin) สูงกว่า เดี๋ยวนี้ทั้งโลกก็หันมาเพาะเห็ดถั่งเฉ้าสีทอง เพราะมันเพาะได้ง่าย”
สรรพคุณเด่นของเห็ดถั่งเฉ้าสีทอง เห็ดถั่งเช่าสีทองเป็นยาร้อน (ธาตุร้อน) มีสารออกฤทธิ์สำคัญ คือ สารคอร์ไดซิปิน (Cordycepin) หรือ คอร์ไดซิปิค แอซิด (Cordycepic acid) เช่นเดียวกับถั่งเฉ้าจากทิเบต สารตัวนี้มีความสามารถช่วยดึงเอาออกซิเจนมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงขึ้น นั่นก็หมายถึงเวลาเราหายใจ มีอาการเหนื่อยล้า หรือต้องขึ้นที่สูง มันจะช่วยให้เราไม่เหนื่อยไม่หอบ ลักษณะมันก็จะเป็นอย่างนั้นเราอาจเรียกว่า การบูสท์ (Boost) ทำให้ร่างกายใช้ออกซิเจนได้สูงขึ้น นั่นหมายถึงผู้ป่วยหรือผู้ที่เป็นโรคอะไรต่างๆ ที่หายใจลำบาก หรือกำลังพักฟื้น ร่างกายอยู่ในสภาพอ่อนแอ สารคอร์ไดซิปิน(Cordycepin) มันก็จะช่วยดูดออกซิเจนมาใช้ได้ดียิ่งขึ้น
ดร.อานนท์ ได้กล่าวเพิ่มเติมว่าใน ถั่งเฉ้า พบสารโพลิแซกคาไรด์(Polysaccharide) หรือที่เราเรียกว่า เบต้ากลูแคน(Beta glucan) โดยปกติพืชทั่วไปเนี่ย พวกข้าว อะไรต่างๆ มันจะเป็นเบต้ากลูแคน 14 แต่ว่าเห็ดถั่งเฉ้าเนี่ยมันจะเป็นเบต้ากลูแคน 13 กับ 16 เวลาเรากินเห็ดเข้าไปแล้ว มันจะไปกระตุ้นให้ร่างกายของเราสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรงมากขึ้น ซึ่งถ้าหากเรามีภูมิคุ้มกันที่ดี เวลาเราไม่สบาย เป็นหวัด หรืออะไรก็ดี การมีสิ่งแปลกปลอมเข้าไปในร่างกาย ระบบภูมิคุ้มกันมันก็ต่อสู้ได้ โดยการกระตุ้นให้เกิดการสร้างเม็ดเลือดขาวขึ้นมา อันนี้คือสรรพคุณที่สำคัญในเห็ดถั่งเฉ้า
อีกหนึ่งสรรพคุณเด็ด ที่ไม่กล่าวถึงไม่ได้ สมุนไพรที่เหล่าชายต้องการ “ไวอากร้าธรรมชาติ” คำอวดโอ้ที่หนุ่มๆ หลายคนเห็นแล้วตาลุกวาว ซึ่งแท้จริงหาใช่เช่นนั้นไม่ เห็ดถั่งเฉ้าไม่ได้สามารถกระตุ้นกำหนัดของท่านชายได้แต่อย่างใด ดร.อานนท์ อธิบายต่อไปว่า “มันเป็นเพียงผลพลอยได้ เพราะเมื่อร่างกายแข็งแรง มีเรี่ยวแรงพลัง เหลือเฟือ อะไรๆก็ดูฟิตปึ๋งปั๋งดั่งใจไปหมด”
“มันเป็นผลโดยรวมไงครับ ปกติการดึงออกซิเจนไปใช้ได้มากขึ้น เพราะฉะนั้นสมรรถภาพทางเพศหรือทางร่างกาย หรือผู้ป่วยต่างๆ ที่กำลังพักฟื้นเนี่ย ก็จะดีขึ้นและเร็วขึ้น แล้วส่วนใหญ่คนก็ชอบมุ่งไปทางยาโป๊ว หรือยาเพิ่มพลังทางเพศ แต่ว่าความจริงมันไม่ได้ไปเร่งฮอร์โมนทางเพศ ไม่ได้เป็นอะไรแบบนั้น แต่มันทำให้สมดุลในร่างกายมันดีขึ้น คือหมายถึงว่าทุกส่วนในร่างกายมันจะดีขึ้น ร่างกายก็จะมีกำลังฮึกเหิมขึ้น ความอ่อนเพลียก็น้อยลง ทำนองนี้ ไม่ได้เหมือนกับไวอากร้า ไม่ใช่ลักษณะนั้น”
นายประเสริฐ โกศัลวิตร อธิบดีกรมหม่อนไหม เปิดเผยว่า หลังจากที่กรมฯ ได้ร่วมมือกับ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ และกรมวิชาการเกษตร ดำเนินการศึกษาวิจัยการผลิตถั่งเฉ้า จากดักแด้ไหม ขณะนี้การวิจัยดังกล่าวประสบความสำเร็จเป็นครั้งแรกของประเทศ และอยู่ในขั้นตอนการทดลองเพื่อให้แน่ใจ และมั่นใจว่าปลอดภัย ก่อนจะนำไปถ่ายทอดให้เกษตรกรดำเนินการผลิตและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ
ทางด้าน ดร.ธัญญา ทะพิงค์แก อาจารย์ประจำคณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ มีผลงานด้านการเพาะเห็ดถั่งเฉ้า เพื่อใช้เป็นอาหารและยา โดยใช้เชื้อเห็ดถั่งเฉ้าทิเบต มาขยายพันธุ์ ดร.ธัญญา เล่าให้ฟังว่า เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง นั้นมีการเพาะกันมานานหลายสิบปีแล้วที่ประเทศจีน เช่น บริษัท เจียวสู เจียงหนาน และที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เช่น บริษัท ไบโอเกน แต่ละบริษัทผลิตจำหน่ายเดือนละหลายตัน มีผู้บริโภคเห็ดถั่งเฉ้ากันมาก เนื่องจาก เห็ดถั่งเฉ้า มีคุณสมบัติที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ
เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง สามารถเพาะได้ด้วยการใช้แมลงหลายชนิด ตัวหนอนหรือดักแด้ไหม หรือใช้อาหารสังเคราะห์ ชักนำให้ออกเป็นดอกเห็ดในที่อากาศเย็น หากผลิตเป็นอุตสาหกรรมก็สามารถใช้เมล็ดธัญพืชทดแทนแมลงหรือตัวหนอนได้ สำหรับงานวิจัยล่าสุดคือ การผลิตถั่งเฉ้าไหมไทย ซึ่งถั่งเฉ้าหรือเห็ดถั่งเฉ้า ที่มีชื่อเสียงโดยทั่วไปนั้น ได้แก่ เห็ดถั่งเฉ้าทิเบต, เห็ดถั่งเฉ้าสีทอง, เห็ดถั่งเฉ้าหิมะ(ถั่งเฉ้าเกาหลี) และเห็ดถั่งเฉ้าจักจั่น (ว่านจักจั่น)
จากการวิจัยค้นคว้าทางเภสัชวิทยาพบว่า เห็ดถั่งเฉ้า มีสรรพคุณทางยาหลายอย่าง เช่น ช่วยต้านอนุมูลอิสระ เพิ่มภูมิคุ้มกัน ลดระดับน้ำตาลในเลือด มีความน่าจะเป็นในการลดการเติบโตของเนื้องอกและเซลล์มะเร็ง ยืดอายุและชะลอความเสื่อมของเซลล์ บำรุงไต เพิ่มประสิทธิภาพการไหลเวียนของโลหิต ต้านเชื้อแบคทีเรียก่อโรค ช่วยเพิ่มเมตาโบริซึมของร่างกาย ป้องกันเลือดออกในสมอง ป้องกันลิ่มเลือด โรคหัวใจขาดเลือด และหอบหืด และช่วยต้านการแข็งตัวของเลือด เป็นต้น
ทั้งนี้ กรมหม่อนไหมเห็นว่า ถั่งเฉ้า เป็นเชื้อเห็ดราที่สามารถผลิตได้ในประเทศไทย โดยเฉพาะการผลิตจาก หนอนหรือดักแด้ไหม เช่นเดียวกับสาธารณรัฐประชาชนจีน และสาธารณรัฐเกาหลีใต้ จึงได้ร่วมกับมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ และกรมวิชาการเกษตร ศึกษาวิจัยวิธีการผลิตถั่งเฉ้า ที่เหมาะสมจากตัวไหม ปรากฏว่าได้ผลเป็นที่น่าพอใจ และมีการทดลองต่อไปเพื่อให้แน่ใจและมั่นใจว่าปลอดภัยที่สุด ก่อนจะนำไปถ่ายทอดให้เกษตรกรผลิต และนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ นอกจากนี้ รังไหมที่เหลือจากการผลิตถั่งเฉ้า ยังสามารถนำไปสาวโดยวิธีการปั่นหรือสปัน เพื่อให้ได้เส้นไหมสำหรับนำไปทอเป็นผ้าผืนต่อไปได้
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
อานนท์ไบโอเทค, ดร.อานนท์ เอื้อตระกูล, www.anonbiotec.com/cordyceps.html
สถาบันวิจัยและพัฒนา, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่, www.research.cmru.ac.th
- www.manager.co.th, 8 กรกฎาคม 2556
